dinsdag 29 december 2015

Schrijfwijze: op komst of opkomst? Te veel of teveel?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: op komst of opkomst? Te veel of teveel?

In de Nederlandse taal, anders dan in bijvoorbeeld het Engels, proberen we de spatie zo veel als mogelijk uit te bannen. Samenstellingen genieten vrijwel altijd de voorkeur. Toch zijn er een aantal uitzonderingen op de regel.

Zo kan het bijvoorbeeld voorkomen dat de betekenis van het woord verandert wanneer voor samenvoeging wordt gekozen. op komst of opkomst bijvoorbeeld. Wanneer we het hebben over opkomst als samenvoeging dan hebben we het over bijvoorbeeld de hoeveelheid mensen die ergens aan meedeed, de opkomst bij verkiezingen bijvoorbeeld. Ook kan het gaan over een fenomeen dat steeds vaker voorkomt, de opkomst van het bloggen bijvoorbeeld.
Hebben we het over op komst, dus met een spatie, dan hebben we over iets wat aanstaande is. Zo is in het bovenstaande voorbeeld het jaargetijde winter niet ver weg meer. Denk bijvoorbeeld ook aan een zwangerschap, dan is een baby op komst.

Te veel of teveel?

Een andere is het verschil tussen teveel en te veel. Deze is ingewikkelder omdat zij in de basis een redelijk gelijke definitie kennen. te veel betekent namelijk dat je met minder ook het gewenste resultaat had kunnen boeken. je hebt bij voorbeeld te veel woorden gebruikt om een opstel te schrijven. 

Teveel betekent dat er een overschot is. Deze schrijfwijze gebruik je wanneer teveel een zelfstandig naamwoord is. Een teveel of het teveel.

zaterdag 19 december 2015

Schrijfwijze: seconde of seconden? Basketball of basketbal?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: seconde of seconden? Basketball of basketbal?

Misschien wel de moeilijkste van alle meervoudsvormen is die van de tijdseenheden. Want je hebt immers 24 uren maar je kunt ook 24 uur erover doen. Toch zit dat bij bijvoorbeeld minuten en seconden anders.
Vooral waneer het over seconden gaat blijkt er nog weleens iets fout te gaan. Terwijl het best gemakkelijk te onderscheiden is, is het meer dan één en dus meervoud? Dan komt er altijd een n achteraan. 

Basketbal

Regelmatig ontstaat er enige verwarring over de schrijfwijze van het woord basketbal. Is dat nu met een l of met dubbel l? Dit komt omdat de Nederlandse en Engelse schrijfwijzen inderdaad precies in die ene letter verschillen.
Zo kan het dus gebeuren dat in een Nederlandse tekst een Engelse schrijfwijze terecht komt zoals basketballwedstrijd. Overigens is het belangrijk om te vermelden dat wanneer men over de Amerikaanse profcompetitie NBA schrijft het kan zijn dat gekozen wordt voor het consequent doorvoeren van de schrijfwijzde basketball. Dit gebeurt bijvoorbeeld op sportblog SportAmerika. In andere gevallen is de Nederlandse wijze basketbal, de enige juiste.

dinsdag 15 december 2015

Schrijfwijze: Continu of continue?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: Continu of continue?

De schrijfwijze van het woord continu lijkt steeds vaker voor verwarring te zorgen. Steeds vaker wordt achter het woord een e geplakt. Op zich is de schrijfwijze continue niet verkeerd, dit is echter afhankelijk van de context.

Een synoniem voor continu is voortdurend. Wanneer iets voortdurend verandert, verandert het dus continu. En voortdurende verandering is een continue verandering. Wil je dus het woord continu gebruiken, dan is het synoniem voortdurend een goed ezelsbruggetje om de schrijfwijze te testen.

Overigens is het leuk om te weten dat de opmars van de schrijfwijze continue met iets heel anders te maken heeft, namelijk de opkomst van videogames. In video games wordt de vraag continue? regelmatig gesteld. De vertaling hiervan is eerder vervolgen dan voortduren. Denk ook aan het einde van een aflevering van een televisieserie to be continued/wordt vervolgd.