Schrijfwijze: ten allen tijden of te allen tijde? Bijvoeglijk naamwoorden en komma's, ja of nee?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: ten allen tijden of te allen tijde? Bijvoegelijk naamwoorden en komma's, ja of nee?

Op de website van 360 magazine staat bij het aanmeldformulier voor de nieuwsbrief geschreven dat u zicht ten allen tijden kunt afmelden. Dit is een fout van het journalistieke medium. Het woord ten geeft een grens aan, het betekent tot de. Omdat het echter over allen tijde gaat, altijd dus, zonder grens, botst dit met elkaar. Het is daarom te allen tijde.

Bijvoeglijk naamwoorden en komma's, ja of nee?

In een advertorial vonden we de volgende zin.

Tussen de woorden gammel en lek komt wel een komma, maar tussen lek en hout niet. Dit komt omdat ganmel en lek onderling inwisselbaar zijn en hout en lek niet. De boot is gammel en lek omdat hij van hout is. Hij is niet van hout omdat hij gammel en lek is.

Schrijfwijze: bureaus of bureau's? Groot verdiener of grootverdiener?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag:  bureuas of bureau's?  Groot verdiener of grootverdiener?

Het juiste gebruik van de meervouds -s is, naast de juiste spelling voltooid deelwoorden, misschien wel het moeilijkste stukje Nederlandse taal. Want wanneer schrijf je die s nou los en wanneer aan het woord vast? De regel is uiteindelijk best simpel: verandert de klank van het woord als je het uitspreekt, dan gebruik je de apostrof. Dat is vaak na klinkers. Verandert de klank niet, na medeklinkers of klinkercombinaties zoals deze eau, dan kun je de s er gewoon aan vastplakken. Recruitmentbureaus in dit voorbeeld van een blog over start-ups is dus juist.

Groot verdiener of grootverdiener?

Ben je nu eigenlijk een groot verdiener of een grootverdiener. De spatie maakt in dit voorbeeld nog al een verschil. waneer je groot verdiener bent, dan ben je heel goed in verdienen. Verdien je echter veel geld met een contract, dan ben je een grootverdiener. Je bent dan niet perse goed in verdienen, maar verdient gewoon een heel hoog loon bij je baas.

Schrijfwijze: lopen of rijden? Israels of Israelisch?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: lopen of rijden? Israëls of Israëlisch?

InVoetbal International kon men lezen dat een voetballer een metafoor van een snelweg gebruikte over het tempo waarin hij zich ontwikkelde. Bij juist gebruik had hij over die snelweg gereden. Op een snelweg rijdt men, op een stoep loopt men.

Israëls of Israëlisch?

In Elsevier Juist stond een profiel van een Nederlander die naar Israël was geëmigreerd. Hij was een goede hardloper en werd er kampioen van het land. Wanneer men kampioen wordt in Israël is men niet Israëls maar Israëlisch kampioen.

Schrijwijze: wat berekent? Deel uit maken of deel uitmaken?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: wat berekent? Deel uit maken of deel uitmaken?

In Voetbal International zagen we dat een coëfficent kan berekenen. Het toekennen van menselijk eigenschappen aan levenloze dingen noemen we een personificatie. Een coëfficent berekent namelijk niet, het wordt gebruikt om mee te berekenen.

Deel uit maken of deel uitmaken?

Ook in Voetbal International te vinden, was dit onjuiste gebruik van en spatie. als je ergens een deel van wilt zijn, dan wil je deel uitmaken van iets.

Schrijwijze: rader of radar? Trainen of traint?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: rader of radar? Trainen of traint?

Uit het blad Voetbal International haalden we een voorbeeld over radartjes die beginnen te draaien. Hier worden twee dingen door elkaar gehaald. Radartjes zijn apparaatjes waarmee met door signalen uit te zenden zaken kan waarnemen. Radertje is de verkleinvorm van rad. Een rad draait. Radertjes was hier de juiste vorm.

Trainen of traint

Ook uit Voetbal International komt het onderstaande voorbeeld waarin enkelvoud en meervoud in dezelfde zin door elkaar worden gehaald. Iedereen gaat als de brandweer, traint hard is de juiste vorm. De persoonsvorm die bij iedereen hoort is enkelvoud.

Schrijfwijze: orwelliaans of Orwelliaans? IJzeren Gordijn of ijzeren gordijn?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: orwelliaans of Orwelliaans? IJzeren Gordijn of ijzeren gordijn?

Het gebruik van hoofdletters zorgt nog wel eens voor verwarring. In dit voorbeeld van decorrespondent.nl wordt over een ijzeren gordijn tussen redactie en advertentieafdeling gesproken. Dat ijzeren gordijn met hoofdletters staat geschreven heeft te maken met het feit dat dit een bijnaam was voor de Berlijnse Muur. Dat hier niet op gedoeld wordt, maar gewoon op een ijzeren gordijn is af te leiden uit het gebruik van het lidwoord een. IJzeren gordijn is dus met kleine letters.

Orwelliaans of orwelliaans?

Ook van decorrespondent.nl kwam dit voorbeeld over Orwelliaanse newspeak. George Orwell, de Britse schrijver, stond bekend om zijn aandacht voor zaken die tegen de vrije samenleving ingaan. Wanneer dit gebeurt spreekt men van orwelliaans gedrag. Woorden die van namen zijn afgeleid krijgen echter altijd een kleine letter, zo ook orwelliaans.

Schrijfwijze: 24-uurs begeleiding of 24-uursbegeleiding? De of het portal?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: 24-uurs begeleiding of 24-uursbegeleiding? De of het portal?

In het archief van de Volkskrant werd gesproken over 24-uurs begeleiding. Dat deze woorden samengevoegd moeten worden is makkelijk te herkennen aan de s aan het einde van uurs. Het woord uurs op zichzelf bestaat niet. de s wordt alleen toegevoegd in een samenvoeging.

De of het portal?

De Nederlandse taal verengelst steeds verder. Wanneer deze Engelse woorden in het Nederlands worden opgenomen gelden natuurlijk wel de Nederlandse taalregels. Portal is een Engels woord voor portaal, ook wanneer het om een website gaat. Daarom krijgt ook het Engelse portal het als lidwoord. Wanneer was gesproken over een downloadwebsite, dan was het wel de downloadwebsite. Hierin schuilt waarschijnlijk de verwarring op djbroadcast.net.

Schrijfwijze: er gebruiken? Wereldbeker, een hoofdletter?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: er gebruiken? Wereldbeker, een hoofdletter?

In een bericht op een freelancersplatform stond te lezen dat er gewerkt wordt. Het gebruik van het woord er is vaak overbodig. Momenteel wordt gewerkt aan (dus zonder er) zegt exact hetzelfde in minder woorden. Dit betekent niet dat het woord er altijd weggelaten kan worden, Wanneer er het woord daar vervangt is het juist. In deze zin is onbelangrijk waar wordt gewerkt, slechts dat wordt gewerkt is van belang.

Wereldbeker, een hoofdletter?

Steeds vaker worden toernooien in de Nederlandse media aangeduid met een hoofdletter. Hetzelfde geldt voor trofeeën. Toch is daarin een klein onderscheid te maken. Een wereldbeker is bijvoorbeeld een soortnaam en geen eigennaam. Bijna elke sport (en ook andere vormen van competitie) kent een wereldbeker. Een hoofdletter, zoals in deze Feyenoordspecial van Voetbal International, is dus niet juist.

Schrijfwijze: ten gevolge van of tengevolgevan? Consultatiebureauarts?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: ten gevolge van of tengevolge van? Consultatiebureauarts?

In het archief van De Volkskrant stond in een verhaal van rond de eeuwwisseling te lezen dat een moeder tengevolge van stress... Het aaneenschrijven van ten gevolge komt waarschijnlijk voort uit het feit dat ingevolge ook als samenstelling wordt geschreven. De betekenis van beide woorden zijn echter niet synoniem en dus gelden ook andere regels. Ten gevolge van wordt los van elkaar geschreven.

Consultatiebureauarts?

Soms besteden we ook aandacht aan woorden die ons opvallen die juist correct geschreven zijn. In dit voorbeeld, ook uit het archief van De Volkskrant ging het om consultatiebureau-arts, met een koppelteken. Hoewel arts normaal in een samenstelling voorkomt (denk aan kinderarts of dierenarts) is dit hier vanwege de klinkerbotsing niet mogelijk. Omdat consultatiebureau-arts wel één woord is wordt daarom het koppelteken gebruikt.

Schrijfwijze: affiniteit voor of met? Wat is komisch?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: voor of met? Wat is komisch?

Zo nu en dan vind je op Schrijfwijze een zin die wel in de juiste vorm staat. Dit zijn vaak zinnen waar we zelf over twijfelden en die we op moesten zoeken. Op een freelanceplatform kwamen we de vraag naar een blogger met affiniteit voor... tegen. Affiniteit heeft met verbondenheid te maken en daarom lijkt affiniteit met (zoals verbonden met) de enige juiste schrijfwijze. Toch is ook affiniteit voor een correct gebruik.

Wat is komisch?

Op hetzelfde platform werd ook gezocht naar een komische kattenillustrator. Uiteraard is het niet de bedoeling dat de illustrator komisch is, maar dat de katten die hij tekent dat zijn. Illustrator van komische katten gezocht zou daarom beter passend zijn geweest.

Schrijfwijze: bekend gemaakt of bekendgemaakt? Hoeveel hoofdletters?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: bekend gemaakt of bekendgemaakt? Hoeveel hoofdletters?

Het verschil tussen bekend maken en bekendmaken lijkt niet zo groot, maar dat is het wel. Bekendmaken wat in dit voorbeeld uit een persbericht van de KNBSB  eigenlijk wordt bedoeld, is hetzelfde als aankondigen. Bekend maken betekent dat iemand iets of iemand anders van onbekendheid naar bekendheid leidt, De verwarring zit hem in het feit dat gemaakt op zichzelf ook al een voltooid deelwoord is. Bekendgemaakt is echter de juiste schrijfwijze.

Hoeveel hoofdletters?

Een steeds vaker voorkomend fenomeen is het onjuist gebruik van hoofdletters. Zo is bijvoorbeeld het gebruik van hoofdletters voor elk woord in een koptekst over komen waaien uit de Verenigde Staten, zoals ook in deze kop van een advertentie op een freelancersplatform. Dit is echter niet gebruikelijk in Nederland. Het is eigenlijk ook heel lelijk, het laat de zin lop een verzameling op zichzelf staande woorden lijken. Tassenmerk is bovendien een samengesteld woord.

Schrijfwijze: bedoelt of bedoeld? wat trilt?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: bedoelt of bedoeld? wat trilt?

Het herkennen van een voltooid deelwoord is niet altijd gemakkelijk. Toch staat er altijd een hulpwerkwoord vlakbij. In dit voorbeeld van Infonu.nl is het hulpwerkwoord wordt. Dat betekent dus ook dat bedoeld met een d moet worden geschreven. De d of de t is afhankelijk van 't kofschip (of tegenwoordig kofschiptaxietje), de letter l staat hier zoals je ziet niet in.

Wat trilt?

Soms nemen we op Schrijfwijze ook een woord of zin onder de loep die gewoon lelijk is. Dit voorbeeld van decorrespondent.nl  is enigszins veraderlijk. Een vragenlijstje kan namelijk trillen. Het is echter in dit geval zo dat de hand die het vragenlijstje vast heeft trilt. Een vragenlijstje in mijn trillende hand zou de juiste schrijfwijze zijn geweest.

Schrijfwijze: coauteur of co-auteur? Jong volwassenen of jongvolwassenen?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: coauteur of co-auteur? Jong volwassenen of jongvolwassenen?

Eén van de moeilijkst woorden in de Nederlandse taal waar het gaat om juiste spelling is het woord co-auteur, dat dus met koppelteken geschreven moet worden. In dit voorbeeld van decorrespondent.nl zien we het veel voorkomende coauteur. Het prefix co wordt namelijk in veel andere gevallen wel aan het opvolgende woord vast geschreven en ook het inwisselbare medeauteur wordt als één woord gespeld. Dat co-auteur toch met koppelteken in de Nederlandse taal voorkomt, komt door de klinkerbotsing. 

Jong volwassenen of jongvolwassenen?

Het verschil tussen jongvolwassenen en jong volwassenen is er één van nuance. Jongvolwassenen, in dit voorbeeld uit van een website van een zorginstelling, zijn een specifieke groep, die tussen 15 en 20 jaar. Iemand die jong volwassen is, is iemand die zich zich al jong tot een volwassene heeft ontwikkelt. Dit laatste is veel meer een kwestie van persoonlijke mening dan een vaste bevolkingsgroep.