Schrijfwijze: is of zijn een aantal? Anders of ander?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: is of zijn een aantal? Anders of ander?

Misschien wel één van de lastigste vraagstukken in de Nederlandse taal is of je een enkelvouds- of meervoudsvorm neemt wanner aantal wordt gebruikt. Het is dan ook goed om te weten dat beide vormen gewoon goed zijn. Meervoud klinkt wat natuurlijker door de meervoudsvorm van het onderwerp. Aantal zelf is echter enkelvoud, dus ook dat is gewoon goed.

Anders of ander?

Vrouwen moeten anders eten dan mannen, zo blijkt uit onderzoek. Het is echter het één of het ander. Daarom is deze zin dus beter: Waarom vrouwen deels ander eten nodig hebben dan mannen. 

Schrijfwijze: komma of en? Maar of want?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: komma of en? Maar of want?

Een oude regel in de Nederlandse taal is dat er achter een komma geen en kan komen. De komma staat voor een pauze, maar zinnen waarin en voorkomt, kennen geen pauze. Toch is bij het schrijven een komma soms gewenst omdat de zinnen te lang worden. Dit is dus niet perse fout. Beter is het echter om er gewoon twee zinnen van te maken: ... koerssprong gemaakt. Chris MacDonald gaat... 

Maar of want?

Maar en want volgen wanneer de uitleg van de hoofdzin voorafgaat aan de hoofdzin. Het is dan wel belangrijk om de juiste te kiezen. In dit voorbeeld wordt gesteld dat er teveel eiwitpoeder wordt gebruikt omdat een mens zoveel eiwit niet nodig hebt. ...we onszelf overscheppen, want al dat eiwitpoeder hebben we eigenlijk toch niet nodig? 

Schrijfwijze: ondersteunt of ondersteund? In of op?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: ondersteunt of ondersteund? In of op?

Voltooid deelwoorden die gelijk zijn aan de verledentijdsvorm zijn altijd lastig te onderscheiden. Dat geldt bijvoorbeeld voor ondersteund. Wanneer je echter op dit moment iemand ondersteunt, dan schrijf je dit natuurlijk gewoon in de tegenwoordige tijd, met een t.

In of op?

Ben je in of op Hawaï geboren. Omdat Hawaï een eiland is, denk je misschien dat het altijd op moet zijn. Er zijn echter ook mogelijkheden om in te gebruiken. Als het in de staat Hawaï betreft bijvoorbeeld, zoals hier het geval is. Dan mag in dus gewoon blijven staan. Deze is dus goed. 

Schrijfwijze: jou of jouw? Laag of klein prijskaartje?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: jou of jouw? Laag of klein prijskaartje?

Is het jou of jouw? Wanneer het een persoonlijk voornaamwoord is, dus het verwijst naar een mens, dan is het jou. Is het een bezittelijk voornaamwoord, dus het verwijst naar iets wat van jou is, dan is het jouw. In dit voorbeeld (dat in het boek bewust zo is geciteerd en dus niet verkeerd is gedaan door de auteur) staat het dus verkeerd. Het is jouw werk, want het werk is van jou.

Laag of klein prijskaartje?

Als de prijs laag is, spreek je dan ook over een laag prijskaartje? Het kaartje hangt waarschijnlijk niet net boven de grond. Beter is het dus om te spreken van een klein prijskaartje. Het bedrag dat erop komt te staan is immers ook niet groot, dus hoeft het kaartje ook niet zo groot te zijn. Nog beter is om gewoon over een lage prijs te spreken. 

Schrijwijze: gebruik maken of gebruikmaken? Veelbelovendst of meest veelbelovend

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: gebruik maken of gebruikmaken? Veelbelovendst of meest veelbelovend?

Vroeger werd gebruikmaken los van elkaar geschreven. Sinds de jaren '90 van de twintigste eeuw is het echter gebruikelijk om de combinatie aaneengesloten te schrijven. Het is dus gebruikmaken. De uitzondering daarop is een ontkenning. Het is dus wel gebruikmaken, maar ook geen gebruik maken.

Veelbelovendst of meest veelbelovend?

Veelbelovendst is de overtreffende trap van veel belovend. Vaak zie je meest veelbelovend hiervoor gebruikt worden. Beide vormen zijn goed. De voorkeur gaat vaak uit naar de meest directe of kortste. In dat geval is veelbelovendst dus gewoon goed om te gebruiken.

Schrijfwijze: berekend of berekent? Grootste of meest bevolkte?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: berekend of berekent? Grootste of meest bevolkte?

Doordat het voltooid deelwoord ook altijd met bijvoorbeeld ge- of be- begint, kan het lastig zijn om werkwoorden in tegenwoordige tijd die hiermee beginnen op juiste wijze te spellen. De software berekent het op dit moment. Een goede manier om dit te bepalen, is door te bekijken of heeft erbij wordt gebruikt. Hier is berekent dus de juiste wijze.

Grootste of meest bevolkte?

Het bevolkingsaantal zegt niets over hoe groot een land is. Het zegt alleen iets over hoeveel mensen er wonen. China heeft een oppervlakte van bijna 9,6 miljoen vierkante kilometer. India heeft een oppervlakte van bijna 3,3 miljoen vierkante kilometer. Dit staat los van het aantal inwoners. China zal altijd het grotere land blijven. Overigens is Rusland met bijna 17,1 miljoen vierkante kilometer het grootste land ter wereld. Er wonen echter iets meer dan 143 miljoen mensen, dit is ongeveer 10 procent van de aantallen van China en India.

Schrijfwijze: is-ie of is'ie? Er vanuit, ervan uit of ervanuit?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: is-ie of is'ie? Er vanuit, ervan uit of ervanuit?

In spreektaal is is hij al vele jaren verbasterd tot is ie. Alleen is dan de vraag hoe je dit op juiste wijze schrijft. Het voorbeeld hieronder geeft de goede wijze aan. Waar veel mensen denken dat het om is 'ie haat, is juist is-ie de goede wijze van schrijven.

Er vanuit, ervan uit of ervanuit?

Er vanuit, ervan uit en ervanuit hebben allemaal hun eigen plek in de Nederlandse taal. Het is daarom belangrijk om naar de context te kijken. In dit geval gaat het om ergens van uitgaan. Dat betekent dus ook dat uit en van los van elkaar staan. Waardoor ... Chris MacDonald gaat ervan uit... de juiste schrijfwijze is. 

Schrijfwijze: meerdere zinnen? Uit lopen of uitlopen?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: meerdere zinnen? Uit lopen of uitlopen?

Lange zinnen maken is vaak een recept voor problemen. Het leidt bijvoorbeeld tot onduidelijkheden. Gaat Van Nieuwkerk het nieuwe programma maken op de zondagavond ná de rel? Het is vaak beter om de zinnen kort te houden. De presentator heeft de overtap gemaakt naar RTL. Hij gaat er een muziekprogramma maken na de zondagavond. De overstap maakte hij na de rel over zijn vermeende grensoverschrijdende gedrag achter de schermen bij de talkshow DWDD.

Uit lopen of uitlopen?

Uitlopen heeft meerdere betekenissen. Dit kan dus tot verwarring over het gebruik van een spatie of niet leiden. Daarom is het altijd slim om ook synoniemen te bekijken. In dit geval uitmonden of uitdraaien. Allemaal aaneengeschreven woorden. Een gesprek kan dus alsnog nergens op uitlopen, zoals in dit voorbeeld.

Schrijfwijze: gebruik maken of gebruikmaken? Veelbelovendst of meest veelbelovend?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: gebruik maken of gebruikmaken? Veelbelovendst of meest veelbelovend?

Gebruikmaken is een samengesteld woord. Dat betekent dus ook dat het aaneengeschreven wordt. Daar is wel een uitzondering op. Wanneer het om een ontkenning gaat en er geen voor staat. In dat geval is het geen gebruik maken. In alle andere gevallen, zoals in dit voorbeeld, schrijf je het gewoon aan elkaar.

Veelbelovendst of meest veelbelovend?

Veelbelovendst is de overtreffende trap van veelbelovend. Een synoniem hiervoor is meest veelbelovend. Sommigen hebben de ene vorm aangeleerd gekregen, anderen weer de andere. Daardoor kan het lijken alsof het fout is. Beide vormen zijn echter goed, zoals ook in dit voorbeeld. 

 

Schrijfwijze: bestelt of besteld? Bijgekomen of bij gekomen?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: komma of en? Maar of want?

d of de t zorgt altijd voor problemen. Staat een zin echter gewoon in de tegenwoordige tijd, dan is het natuurlijk gewoon bestelt. Het probleem zit hem in het feit dat besteld zowel verleden tijd als voltooid deelwoord is. Zie je in een zin wordt besteld? Dan is dit wel correct.

Bijgekomen of bij gekomen?

Bijkomen en erbij komen zijn twee verschillende dingen. Bijkomen doe je bijvoorbeeld wanneer je tot rust komt na een drukke dag. Bij komen, Zoals in dit geval, betekent dat er iets toegevoegd wordt. Er zijn immers meer beroepen nu. Er zijn beroepen bij gekomen.

Schrijfwijze: energie vretende of energievretende? Het of de?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: energie vretende of energievretende? Het of de?

Als het gaat om overbodig spatiegebruik, dan is het altijd handig om een alternatief woord van dezelfde strekking te gebruiken. in het geval van energie vretende airco, zou je bijvoorbeeld de aardappelvretende mens als alternatief kunnen bekijken. Ook dit schrijf je aan elkaar. De energievretende airco is dus juist.

De of het?

Als het om de voorzetsels gaat, dan is het altijd belangrijk om te bekijken of een woord mannelijk/vrouwelijk of onzijdig is. In de meeste gevallen betekent dit dat je de gebruikt. Een verkleinwoord krijgt meestal het. Daarom zou je wel het polsklokje kunnen schrijven, maar is het ook de polsklok.

Schrijfwijze: gegenereert of gegenereerd? Handvaten of handvatten?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: gegenereert of gegenereerd? Handvaten of handvatten?

Een gemakkelijke manier om te bepalen of er een d of t aan het eind van een voltooid deelwoord komt, is door het in de verleden tijd te gebruiken. Je genereerde data, dus er wordt ook data gegenereerd. In dit voorbeeld is de t dus niet juist.

Handvaten of handvatten?

Misschien wel één van de bekendste dilemma's in de Nederlandse taal is of je handvaten of handvatten gebruikt. Er is goed nieuws, want tegenwoordig mag het allebei. Voorheen ging het uitsluitend om handvatten en dit wordt nog altijd gezien als de beste schrijfwijze. Handvaten mag wel volgens het woordenboek, maar wordt als minder goed omschreven. 

Schrijfwijze: op zoek of opzoek? In welke volgorde?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: op zoek of opzoek? In welke volgorde?

Op zoek blijft een klassieker onder de verkeerd geschreven woorden. Dit is deels te verklaren doordat opzoek in spellingcheckers niet als fout wordt weergegeven. Opzoek is immers de werkwoordsvorm van opzoeken. Zoek je echter ergens naar, dan ben je op zoek. In dit voorbeeld was een journalist van AD op zoek naar mensen die leuke ervaringen met de Top 2000 hadden en die wilden delen.

In welke volgorde?

Niet alleen verkeerd spatiegebruik, een d of t of simpelweg verkeerd spellen kan tot problemen leiden. Ook de woordvolgorde kan verkeerd uitpakken. In dit voorbeeld werd de kinderarbeid in fabrieken voor kinderen tot twaalf jaar afgeschaft. Bedoeld wordt natuurlijk dat kinderarbeid voor kinderen tot twaalf jaar in fabrieken werd afgeschaft. Het was immers geen fabriek voor kinderen tot twaalf jaar, het was een fabriek waar kinderen jonger dan twaalf jaar werden ingezet.

Schrijfwijze: andere of anderen? Baan of beroep?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: andere of anderen? Baan of beroep?

Zeg je onder andere of onder anderen? Dit hangt ervan af waar het naar verwijst. Gaat het om mensen, zoals in het onderstaande voorbeeld? Dan is het onder anderen. Gaat het om dingen, dan zeg of schrijf je onder andere. In dit voorbeeld is het dus correct gebruikt.

Baan of beroep?

Soms lijkt iets niet te kloppen wanneer je het leest. Zo spreek je vaak over werk uitoefenen of een beroep uitoefenen. Een baan uitoefenen lijkt dan verkeerd. Een baan is echter net zo goed een synoniem voor werk of beroep. Uitoefenen slaat op de bezigheden uitvoeren. Daarom kan je ook een baan uitoefenen en is dit voorbeeld gewoon goed.

Schrijfwijze: achter elkaar of achterelkaar? Bestaan of bestaat?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: achter elkaar of achterelkaar? Bestaan of bestaat?

Overbodig spatiegebruik blijft een veelgemaakte fout in de Nederlandse taal. Dit komt vooral voor bij woorden die ook los van elkaar kunnen staan. Achterelkaar is daar een voorbeeld van. Betekent dit aaneengesloten, of onmiddellijk? Dan moet het aan elkaar. Betekent dat het één na het ander komt, zoals in dit voorbeeld, dan moet het los. Je doet de ene herhaling na de andere. In dit geval is het dus goed geschreven.

Bestaan of bestaat?

In dit voorbeeld valt de leden van de dienst bestaan uit Special Agents. Het is echter zo dat de leden de Special Agents zijn en de dienst zelf uit deze leden bestaat. Goed zou zijn : De dienst bestaat uit Special Agents die...

Schrijfwijze: beide of beiden? Er of eraf?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: beide of beiden? Er of eraf?

Het verschil tussen beide en beiden is voor bijna niemand duidelijk. Deze is dan ook behoorlijk lastig. Beiden is eigenlijk uitsluitend gereserveerd voor wanneer het naar personen verwijst. Dat wordt natuurlijk lastig wanneer naar een ding (de krant) en een persoon (Romano) wordt verwezen. In dat geval is het beter om beide of beiden helemaal niet te gebruiken en daarvoor in de plaats allebei te gebruiken.

Er of eraf?

Het gebruik van er is alleen nuttig wanneer het een functie heeft in een zin. In dit voorbeeld is dat niet het geval. Eigenlijk staat hier: Twee uur van muziekstad Nashville wordt twee uur van muziekstad Nashville toevallig gewerkt aan zo'n project. Dat betekent dus dat er eraf kan in deze zin, zonder dat deze daardoor zijn betekenis kwijtraakt.

Schrijfwijze: gegroeid of gegroeit? Opengegaan of open gegaan?

Taal mag dan een dynamisch iets zijn, sommige schrijfwijzen zijn gewoon fout. Andere zijn verschrikkelijk lelijk. In de serie Schrijfwijze neem ik zo nu en dan een aantal foute woorden en zinnen onder de loep die mij opvallen. Vandaag: gegroeid of gegroeit? Opengegaan of open gegaan?

Het voltooid deelwoord herkennen blijft voor veel mensen lastig. De i zit toch in 't Kofschip? Toch is het gemakkelijk te achterhalen waarom hier een d op het einde komt. Het is immers ook groeide. In deze zin is het dus ook ...nog harder gegroeid.

Opengegaan of open gegaan?

Een ander probleem met voltooid deelwoorden is het herkennen van onnodig spatiegebruik. Dit is bijvoorbeeld bij opengegaan het geval. Iets gaat open, maar opengaan is één woord. Het voltooid deelwoord opengegaan mag dus ook gewoon aan elkaar worden geschreven.