Hoofdletter, ja of nee?
Schrijf je eredivisie of Eredivisie? Topklasse of topklasse? Hoe hoort het eigenlijk. Is eredivisie een soortnaam of een eigennaam? Wat is eigenlijk het verschil tussen een soortnaam en een eigennaam? Gaat het niet in beide gevallen om een zelfstandig naamwoord? Die vragen borrelden op toen het gezaghebbende Onze Taal deze tweet stuurde.
Het verschil tussen een soortnaam en een eigennaam is minimaal maar niet te onderschatten. Het klopt inderdaad dat zowel soortnamen als eigennamen zelfstandig naamwoorden zijn. Het verschil is echter dat een soortnaam een zelfstandig naamwoord beschrijft waarvan er meerdere zijn (een soort dus). Denk aan woorden als: tafel, stoel, berg of rivier. Een eigennaam daarentegen beschrijft iets dat uniek is in zijn soort, er is er maar één van. Gaat het een soortnaam dan is een hoofdletter niet gewenst. Gaat het echter een eigennaam dan hoort een hoofdletter wel te worden gebruikt.
Denk bij eigennamen aan verenigingsnamen zoals Feyenoord of Vitesse. Ook de naam van een persoon (zoals jouw eigen naam), een gebouw, een stad of plaats valt hier over het algemeen onder. De eredivisie en topklasse vallen hier niet onder. Het is waar dat er maar één eredivisie voetbal is en de KNVB om die reden heel graag in zijn eigen documenten over 'de Eredivisie' spreekt. Toch zijn er meerdere eredivisies in de Nederlandse sportwereld. Zo bestaat er een eredivisie handbal, een eredivisie squash en een eredivisie tafeltennis. Hetzelfde geldt voor ereklasse, hoofdklasse, topklasse en league, allen zijn in meerdere sporten te vinden. Dit verklaart ook waarom bijvoorbeeld NOS nog altijd voor een kleine letter kiest.
Dit betekent dus dat men niet van een eigennaam kan spreken. Eredivisie en topklasse zijn dus soortnamen. Eredivisie en topklasse zijn dus uitsluitend van hoofdletter voorzien wanneer het aan het begin van een zin staat.
Overigens staat de competitie los van Eredivisie CV, een coöperatie waarin de ploegen sinds 1997 verenigd zijn om gezamenlijk zaken te doen. Dit is wel een eigennaam.
Ondanks dat of hoewel?
Een kleine persoonlijke ergernis is de toenemende mate waarin ik het gebruik van 'ondanks dat' zie en hoor in de Nederlandse taal. Hiermee wordt verwezen naar een feit dat een bepaalde uitkomst in de hand werkt terwijl die uitkomst uiteindelijk in de praktijk niet uit bleek te komen.
Een voorbeeld: "Ondanks dat hij tien uur had geslapen, voelde de schrijver zich vermoeid."
Hierbij moet ik vooropstellen dat 'ondanks dat' niet verboden en ook zeker niet fout is. Het is echter ontzettend lelijk. Het is spreektaal die de schrijftaal niet verbetert. Ondanks dat is minder direct dan hoewel. Dat komt omdat ondanks een voorzetsel is en hoewel een voegwoord. Voorzetsels voegen zinnen alleen samen wanneer zijn in combinatie met een voegwoord worden gebruikt, het voegwoord 'dat' in dit geval. Hiermee is direct de omslachtigheid van het gebruik ervan uitgelegd.
Hoewel is een vlottere vervanger van het ouderwetse ofschoon. Hoewel is daarom geen oubollig woord en kan prima gebruikt worden om 'ondanks dat' te vermijden.
