Ik mag dan de hele dag bezig zijn met taal en schrijven, ook ik kom wel eens obstakels tegen. Iedere schrijver heeft wel een vastgeroest 'schoonheidsfoutje' in zijn taalbeheersing zitten. Zo zijn er schrijvers die consequent wezen gebruiken wanneer ze zijn bedoelen. Anderen vallen ten prooi aan spreektaalslordigheden. Ik ben geneigd woorden met een prefix verkeerd te vervoegen en ik moet goed opletten waar ik komma's plaats.
Wat is een prefix?
Het prefix is een voorvoegsel dat niet als afzonderlijk woord in de Nederlandse taal voorkomt. Dat kan ex- zijn, zoals in ex-gevangene, maar dat kan ook her- zijn, zoals in herverdelen. Zoals je al ziet is het prefix op vele manieren toepasbaar. Een prefix staat altijd vooraan het woord, voor het 'grondwoord' zoals dat in het Nederlands heet. Broertje van het prefix is het suffix dat altijd achter het grondwoord wordt geplaatst, het suffix zal ik in de toekomst indien nodig ook behandelen.
Het prefix her-
Mijn grootste struikelblok is het vervoegen van woorden met het prefix her-. Woorden als herindelen, hergebruiken of herinneren worden allen op verschillende wijzen vervoegd. Er zijn namelijk vier types, die afhankelijk van onder meer waar de klemtoon in het woord ligt worden vervoegd. Om die reden is het ook gemakkelijk om in de war te raken.
Dat woorden met het prefix her- zo moeilijk zijn is te bevestigen met één voorbeeld, herbewapenen. Dit kan namelijk op twee manieren, waarvan er bij één her los komt te staan van het woord, hetgeen tegenstrijdig lijkt met het niet afzonderlijk in de taal voorkomen van het woord 'her', te herbewapenen of her te bewapenen.
Echt moeilijk wordt het pas bij herindelen en heropvoeden (het woord waardoor ik op dit onderwerp kan), dit kan slechts op één manier, de zogenaamde scheidbare manier. Goed is dus her op te voeden en her in te delen en fout is te heropvoeden en te herindelen. Toch wordt dit vaak gedaan in teksten, hetgeen vooral aangeeft hoe moeilijk het is om het bij het juiste eind te hebben.
Om helemaal precies te zijn kun je het beste de taalgids gebruiken: http://www.dbnl.org/tekst/_taa008197301_01/_taa008197301_01_0055.php
Komma ervoor of erna?
Voor het eerst besteed ik in <em>Schrijfwijze</em> aandacht aan het juiste gebruik van interpunctie. Het gebruik van een komma in een quote om precies te zijn. Wanneer moet de komma nu binnen de aanhalingstekens worden geplaatst en wanneer erbuiten? Komma, quote, aanhalingsteken, wat is de juiste volgorde?
Wanneer de quote niet meer wordt hervat in dezelfde zin moet de komma buiten de aanhalingstekens worden geplaatst. Een voorbeeld:
"Het regent buiten", zei Lionel.
Wordt de quote hervat voordat de zin ten einde komt, dan wordt de komma binnen de aanhalingstekens geplaatst. Een voorbeeld:
Het regent buiten," zei Lionel, "maar ik moet toch de deur even uit."
Natuurlijk bestaat er een uitzondering. Wanneer een komma tot de zin behoort moet hij wel binnen de aanhalingstekens worden geplaatst. Een voorbeeld:
"Ik zie," zei Lionel, "dat het regent buiten."
